Smoła drzewna z pni sosny była w XVII wieku trzecim co do wielkości produktem eksportowym Szwecji. Używano jej do smołowania drewnianych statków i domów. Smoła zawiera złożone składniki żywicy, oleju i innych substancji, których potrzebuje rosnące drzewo, aby chronić się przed atakami i degradacją. Nasza wypalana w dolinach smoła ma stosunkowo jasny kolor i aby uzyskać odcień czerwony, brązowy lub czarny, należy dodać odpowiedni pigment czyli 5-10% wybranego koloru farby z oleju lnianego. Czystą smołę drzewną należy nakładać na ciepło w około 50 stopniach, najlepiej na nagrzanej słońcem ścianie. Podczas podgrzewania smoła staje się rzadsza i lepiej wnika w podłoże. Olej smołowy to mieszanka składająca się w przybliżeniu z równych części smoły drzewnej, surowego oleju lnianego i terpentyny balsamicznej. Czasami mieszaninę nazywa się Roslamahogny. Jest rzadka, nie trzeba jej podgrzewać i służy do krycia powierzchni, które nie będą malowane farbą. Znakomicie nadaje się do pielęgnacji podłóg drewnianych na zewnątrz, pomostów itp

Smoła drzewna jest wytwarzana z drewna, najlepiej z sosny, ale można również użyć brzozy, buku i jesionu. W Europie południowej stosuje się drewno opałowe z drzew oliwnych lub chleba świętojańskiego.

Jednak za najlepszą uważa się smołę sosnową, a najlepiej „spaloną dolinami”, czyli tzw. Dalbrand

Produkcja

Smoła drzewna jest wytwarzana przez rodzaj „destylacji” drewna, podobnie jak przy produkcji węgla drzewnego, a smoła drzewna jest często produktem ubocznym produkcji węgla drzewnego. Smołę drzewną można zatem wytwarzać w milach, ale można ją również wytwarzać w piecach żeliwnych; w obu miejscach drewno jest podgrzewane w celu „zwęglenia”, a podczas podgrzewania smoła jest wyrzucana wraz z wieloma innymi substancjami.

Smoła drzewna może być pozyskiwana z nowoczesnych pieców o podwyższonej temperaturze. Proces jest bardziej wydajny niż stare metody - daje więcej smoły z gorszej żywicy

Smoła wypalana w dolinie (Dalbrand) zapewnia lepszą ochronę powierzchni, szybciej schnie i daje bardziej odporną powierzchnię niż wypalana w piecu – im wyższa jakość, tym lżejsza smoła – i jest sprzedawana na całym świecie pod nazwą Dalbrand Tar i cieszy się bardzo dobrą opinią jako tradycyjna smoła.

Dalsza destylacja daje obok smoły tzw pak drzewny (pech), twardą odparowaną masę, która jest używana jako uszczelniacz od epoki kamienia.

Ponieważ smoła drzewna jest wytwarzana z różnych surowców i w kilku różnych procesach, jest to bardzo zróżnicowany produkt naturalny, w którym skład i kolor mogą się różnić, nawet od tego samego dostawcy.

Chemia smoły

Smoła drzewna jest chemicznie bardzo złożona, w zwykłej smole sosnowej można zidentyfikować od 8000 do 15 000 składników. Wydaje się, że zdolność smoły sosnowej do nadawania drewnu niemal nieograniczonej żywotności wynika z faktu, że przylega do drewna i jednocześnie odrzuca wilgoć, jednocześnie jest otwarta na dyfuzję, umożliwiając w ten sposób odparowanie cząsteczek wody.

Ponadto smoła sosnowa zapobiega wysychaniu drewna, redukuje jego pękanie, zawiera naturalne oleje, żywice i inne substancje. Chemia smoły drzewnej jest powiązana z chemią drewna.

Tylko niewielka część skuteczności smoły sosnowej wynika z właściwości biobójczych. Obecnie trwają badania skandynawskie, które mają wyjaśnić, czy smoła sosnowa jest wystarczająco toksyczna, aby można ją było uznać za środek biobójczy.

 

Czysta smoła sosnowa ma pewne właściwości, które ograniczają jej zastosowanie: schnie bardzo powoli i może stać się lepki pod wpływem deszczu i wilgotnego powietrza. Praca z nim może być trudna, częściowo dlatego, że jest ciężki do wprasowania, jeśli nie jest podgrzany, a częściowo dlatego, że ma tendencję do spływania i kapania nawet przez chwilę po nałożeniu. Ogrzewanie (w kąpieli wodnej, nie nad otwartym ogniem)  ok. 40-50 stopni, znacznie poprawia penetrację i aplikację. Czysta smoła drzewna narażona na działanie słońca, wiatru i pogody, blaknie, patynuje i wymaga konserwacji w odsłoniętych miejscach.

Smołę drzewną można mieszać z surowym lub gotowanym olejem lnianym oraz terpentyną balsamiczną.

Surowy olej lniany zapewnia dobrą penetrację i sprawia, że smoła jest łatwiejsza do prasowania.

Gotowany olej lniany zapewnia swego rodzaju „powłokę malarską” i szybsze schnięcie.

Czysta smoła ma kolor jasnobrązowo-żółty, ale często używano smoły zawierającej cząstki sadzy i dlatego stała się ciemniejsza brązowa lub czarna.

 

Można argumentować, że smoła sosnowa i produkty na bazie smoły sosnowej są dobrym wyborem z ekologicznego holistycznego punktu widzenia, ponieważ drewno impregnowane i konserwowane smołą drzewną ma żywotność przewyższającą wszystkie inne znane metody zabezpieczania. Ponadto do produkcji wykorzystywane są odpady drzewne, dlatego smołę należy uznać za neutralną pod względem emisji CO2.